امیر نوریان از دیجی‌پی می‌گوید: چطور به کمک گیمیفیکیشن هک رشد کنیم؟

سلام من امیر نوریان هستم، مدیر پرفورمنس مارکتینگ دیجی‌پی از گروه دیجی‌کالا. توی این چند خط میخوام در مورد گیمیفیکیشن که خیلی بهش علاقه دارم و معتقدم یکی از روش‌های سریع گروث‌هکه صحبت کنم. اول از همه، میخوام از تجربیات خودم تو این حوزه و تاثیرش روی گروث بگم و بعد برم سراغ تفاسیر آکادمیک و شیک.

مقدمه

همونطور که میدونیم توی هر بیزنسی اصلی‌ترین هدف، کسب درآمده و همه آبجکتیوها طوری ست میشن که نهایتا به درآمد ختم شن، حتی تو شرکت‌هایی که خیلی ادعای انسان‌دوستی میکنن.
برای رسیدن به این هدفِ والا، خب اول باید شناختِ نیاز کرد و بعد هم تولید راه‌حل برای اون نیاز و نهایتا کسب درآمد به هر شکلی مثل خرید محصول و حق عضویت و غیره و ذالک. ولی تازگی، یعنی از سال ۲۰۱۰ که شان الیس^۱ ایده گروث‌هک رو داد و کلمه گروث‌هکینگ^۲ رو تولید کرد بازی عوض شد. انگار میشد مثل این ماشینا تو بازی‌های کامپیوتری نیترو زد و یهو از بقیه جلو افتاد. خیلی‌ها روی گروث‌هک کار کردن و به ایده‌های خوبی هم رسیدن ولی مسئله اینجا بود که اکثر ایده‌های گروث‌هک ناکارآمد بودن و از دستور کار خارج میشدن که این موضوع خودش باعث بوجود اومدن پروسه اکسپریمنتیشن^۳ شد. توی همه این ایده‌ها موضوع گیمیفیکیشن که از ایده گروث‌هک سابقه بیشتری هم داشت کم‌کم داشت جواب میداد و شرکت‌ها رو به اهدافشون نزدیک‌تر میکرد.

تفاوت گیمیفیکیشن و گیم

در درجه اول باید بدونیم که گیمیفیکیشن با گیم متفاوته و به این معنی نیست که اگر به محصولمون یک بازی اضافه کنیم پس گیمیفای^۴ کردیم و خیلی کاردرستیم. در واقع، گیمیفیکیشن هنر تعبیه کردن مکانیزم‌های بازی در فضاهایی است که به صورت پیش‌فرض برای بازی طراحی نشده‌اند. خیلی سخت شد! بزارید راحت‌تر بگم. گیمیفیکیشن یعنی توی مسیری که کاربر داره از محصولتون استفاده میکنه المان‌ها و فرصت‌هایی رو پیش رو بذارید که بتونه با لذت بیشتر، وقت بیشتری برای محصول شما بذاره و با استفاده از این المان‌های سرگرم‌کننده اهداف شما رو برآورده کنه. مثلا با انجام کاری در سرویس شما امتیازی دریافت کنه که با اون بتونه یکی از دوستانش رو به سرویس شما معرفی کنه و با انجام کارهایی از این دست برای شما ارزش ایجاد کنه. نمونه خیلی معروف گیمیفیکیشن تو سرویس‌ها بحث باشگاه مشتریان و امتیازگیری و غیره‌ست که البته این روش‌ها برای همه عادی شده و اون جذابیت لازم رو بعضاً نداره.

تعریف عمومی و رایج گیمیفیکیشن

خب بریم یکم بصورت آکادمیک در مورد گیمیفیکیشن صحبت کنیم. تعریفی که از گیمیفیکیشن عموما ارائه میشه اینه:
Gamification is the addition of game elements to non-game activities
از تعریف گیمیفیکیشن خیلی راحت میشه مفهوم رو فهمید ولی نکته مهم اینه که حالا چطوری گیمیفای کنیم؟
خب جواب این سوال خیلی راحت نیست و بستگی به خیلی چیزا داره. مثلا اینکه حوزه فعالیت شما چیه؟ یا پرسونای کاربران سرویس شما چطوره؟ و سوالاتی از این قبیل.

گیمیفیکیشن و مارکتینگ

جالبه بدونید که از گیمیفیکیشن تو خیلی حوزه‌ها مثل سلامت، آموزش و غیره استفاده شده و میشه.  توی مارکتینگ، گیمیفیکیشن تو ۳ حوزه ایفای نقش میکنه:

۱.ترنس‌مدیا^۵: گرفتن مفاهیم و المان‌های یک نوع مدیا و توسعه دادن اون توی یک مدیای دیگه. کاری که نینتندو در سال ۱۹۹۷ با فیلم ۰۰۷ کرد و المان‌های این مدیا رو توی یک بازی بکار گرفت و تونست درآمدی حتی بیش از درآمد خود اون فیلم بدست بیاره.

۲.برندیفیکیشن^۶: که از ساده‌ترین روش‌های گیمیفیکیشن با معرفی و ایجاد برند در فضاهای گیمه که میتونه به راحتی و با هزینه بسیار کم برند اورنس (Brand awareness) ایجاد کنه. کاری که تسلا پارسال با بازی PUBG کرد و بازار خوبی برای ماشین‌های تولیدی خودش ایجاد کرد.

۳.ادورگیم^۷: روشی بسیار کارآمد و تاثیرگذاره، استفاده از برندها در بازی‌های کامپیوتری. مثل پپسی‌من که در اواخر دهه ۹۰ میلادی جایگاه خوبی برای برند پپسی درست کرد و این شخصیت هنوز تو ذهن کاربران ارزش‌آفرینی میکنه.

در آخر باید بگم گیمیفیکیشن روش بسیار کارآمدیه که میتونه به رشد محصول کمک کنه و نکته مهم توی این کار مدل و نوع گیمیفیکیشنی هست که در محصولتون اجرا میکنید. اگر به این موضوع علاقه دارید بهتون پیشنهاد میکنم کتاب اکشنبل گیمیفیکیشن از یوکای‌چو^۸ رو حتما بخونید.

براتون آرزوی موفقیت میکنم.
امیر نوریان، مدیر پرفورمنس مارکتینگ دیجی‌پی، گروه دیجی‌کالا

۱.https://www.linkedin.com/in/seanellis
۲.https://www.linkedin.com/pulse/growth-hacking-amir-nourian
۳.https://blog.hubspot.com/blog/tabid/6307/bid/31634/a-b-testing-in-action-3-real-life-marketing-experiments.aspx
۴. https://www.gamify.com/what-is-gamification
۵، ۶ و ۷. https://www.gamify.com/what-is-gamification#:~:text=Gamification%20is%20the%20application%20of,the%20characteristics%20of%20game%20elements
۸.Actionable Gamification: Beyond Points, Badges, and Leaderboards by Yu-Kai Chou