رویداد «چشم‌انداز ایران در سال پیش‌رو» برگزار شد؛ تو کجای ماجرایی؟

تو کجای ماجرایی؟ سمینار “چشم انداز ایران در سال پیش رو” روز دوشنبه ۲۱ اسفند سال ۱۴۰۲ در سالن هگمتانه هتل المپیک برگزار شد.

این رویداد با هدف تبیین شرایط محیطی حاکم بر کسب و کارها از چهارَ منظر زیر برگزار گردید و در هر محور سخنرانان به صورت مجزا و یا در قالب حضور در پنل به ارائه نظر پرداختند:

• مالی، اعتباری، پولی بانکی (با محوریت تامین منابع)
• تکنولوژی (با محوریت هوش مصنوعی)
• سیاسی (با محوریت سیاست خارجی)
• اجتماعی (با محوریت فقر و مهاجرت)

نکته بسیار حائز اهمیت این برنامه همانطور که آقای دکتر فرهاد نیلی به عنوان مجری برنامه بارها به آن اشاره کردند، آنچه در این سمینار  ارائه می شود مجموعه‌ای از راهکارها برای آینده بسیار نزدیک است و برای دوام و بقا نیازمند اصلاحات بنیادین اقتصادی هستیم که در حیطه اختیارات  کسب‌وکارها نیست.

در حوزه تامین منابع با اشاره به سیر نزولی سرمایه‌گذاری از یک سو و استهلاک از سوی دیگر، اشاره شد که علیرغم نیاز جدی به جذب سرمایه متاسفانه به دلیل تحریم ها و اتخاذ سیاست‌های نامناسب در همه حوزه‌ها، نرخ سرمایه‌گذاری منفی است و همچنین به دلیل عدم بهره‌برداری یا بهر‌برداری زیر ظرفیت از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، بهره‌وری هم پایین است و در چنین شرایطی با تورم بالا و مزمن و کاهش قدرت خرید خانوار، رکود از بنگاه‌های B2B به سمت B2C در حال حرکت است.

از طرف دیگر تامین کنندگان سنتی منابع مالی مثل بانک‌ها و بورس نیز به دلایل گفته شده نهایتا امکان ترمیم تورم را داشته باشند (که بعید به نظر می‌رسد) و شاید تنها راهکار کوتاه‌مدت اصلاح ساختار مدیریت مالی بنگاه‌ها مخصوصا هلدینگ‌ها در راستای حمایت از Supply Chain Finance و Internal Captal Market به نظر می‌رسد. اما دو مشکل تورم بالا و کسری بودجه که هر دو به صورت مزمن درآمده و ادامه تحریم‌ها و سیاست‌های محدود کننده کسب‌وکار، در افق میان‌مدت نیازمند اصلاحات ساختاری است.

در حوزه تکنولوژی در مورد دو کاربرد هوش مصنوعی و امکان به کارگیری آنها با توجه به شاخص‌های شش‌گانه در کسب‌وکارهای ایرانی، مطالبی ارائه شد.AI Readness اینکه استفاده از هوش مصنوعی مولد در حال حاضر با احاطه بر تعریف معرفی موقعیت (Context) و درخواست (Prompt) در کسب‌وکارها جایگاه پیدا کرده و استفاده از هوش مصنوعی میان مغزی که نیازمند داشتن استراتژی، اطلاعات، ضوابط، متخصص، آمادگی فرهنگی است می‌تواند و باید در کنار مسیر اول پیگیری شود.

در حوزه سیاسی ابتدا دنیای پسادوقطبی و خارج شدن روابط کشورها از حالت قطب و پیرامون تشریح شد و اینکه با توجه به این موضوع ارتباط با چین در پارادایم ذهنی دولتمردان! و احتمالا صاحبان کسب‌وکار نیازمند بازتعریف است.

سپس درباره اینکه سال ۲۰۲۴ در نیمی از دنیا، سال انتخاب و تحول دولت‌ها و پارلمان‌هاست و از همه موثرتر بر شرایط ایران انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست.

و در ادامه اینکه ادامه دولت بایدن استمرار وضع موجود برای ایران خواهد بود با توجه به اولویت غزه و اوکراین برای دولت بایدن و قدرت گرفتن ترامپ یقینا شرایط سختی را لااقل در ابتدای دوره ریاست جمهوری برای تحریم‌ها علیه ایران، رقم خواهد زد.

در حوزه اجتماعی با ارائه گزارشی از وضعیت فقر در جامعه ایران طی ده ساله اخیر اعلام شد:

• ثبات جمعیت ۳۰٪ زیر خط فقر عملا کاهش فقر را دشوار می‌نماید.
• شکاف فقر رو به افزایش است و علیرغم ثبات نرخ ۳۰٪ چون فاصله فقرا از خط فقر دائما افزای می‌یابد امید رهایی از فقر پایین آمده است.
• پویایی فقر حدود ۵۰٪  است و چیزی به عنوان فقر موقت وجود ندارد و سقوط به زیر خط فقر به معنای وضعيتي ماندگارست.
• فاصله از بالای خط فقر دائما در حال کاهش است و با تغییر اندکی در جانمایی خط فقر مثلا با افزایشی کمتر از یک ملیون تومان در سبد هزینه خانوار، جمعیت معناداری به زیر خط فقر مهاجرت خواهند کرد.
• سهم خوراک و مسکن از سبد هزینه خانوار دائما در حال افزایش است و در سال ۱۴۰۱ از مرز ۷۰٪ عبور کرده است.
• بیش از ۶۰٪ سرپرستان خانوارهای زیر خط فقر شاغلین بخش خصوصی هستند.

از سوی دیگر مطالعه‌ای که در باب مهاجرت صورت گرفته حاکی از نگرانی عمیق و جدی نیروی متخصص، ماهر و نیمه ماهر از عدم‌ امکان تامین معیشت، عدم تامین امنیت و نگرانی درباره آینده است.

و نهایتا صاحبان کسب‌وکار در حوزه منابع انسانی و مخصوصا در باب معیشت نیازمند به خرج دادن ابتکار عمل هستند چرا که به قول نویسندگان کتاب اقتصاد فقر، فقر ذهنیت افراد را تغییر  و قابلیت آنها را کاهش می دهد.

در پایان و با توجه به صحبت هایی که صورت گرفت، شاید یافتن نقاط نگرانی مشترک بین دولت، جامعه و بخش‌خصوصی و تعریف State Society Joint Action با موضوعیت آنچه در محدود این اشتراکات می‌گذرد به راهبری اتاق ایران به عنوان پنجره اقدام مشترک و تنظیم قرارداد اجتماعی جدید، تنها راهکار میان‌مدت باشد.

یک نکته بسیار مهم و آن اینکه با توجه به همه اتفاقات پیرامونی و محیطی اطراف مان، سال آینده برای کسب‌وکارها فرصتی برای اشتباه کردن وجود ندارد؛ پس هم اکنون به سوال تو کجای ماجرایی؟ پاسخ دهند.

گفتنی است که آقای دکتر مسعود نیلی اقتصاد دان، آقای دکتر محمد جواد ظریف وزیر اسبق امور خارجه، آقای دکتر سید علی مدنی زاده رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و خانم دکتر امینه محمود زاده عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف از جمله سخنرانان این مراسم بودند.