نشست برخط ایران ۰۲ دیجی‌کالا: «اقتصاد ایران راهی جز توجه به اقتصاد دیجیتال ندارد»

«تجارت الکترونیک؛ نگاهی به دیروز، امیدی به فردا» موضوع چهارمین «نشست برخط ایران ۰۲» دیجی‌کالا است که شامگاه روز شنبه در سالن همایش‌های بین‌المللی رایزن برگزار شد.

آنچه در سال ۱۴۰۱ گذشت

حمید و سعید محمدی در «نشست برخط ایران ۰۲»، از تجربه دیجی‌کالا در سال ۱۴۰۱ گفتند. به عقیده موسسان دیجی‌کالا، صحبت از موفقیت‌ها و تجربه‌های تلخ ممکن است چشم‌انداز روشنی برای سایر کسب‌وکارها ترسیم کند.

در این نشست، گزارش عملکرد ۱۴۰۱ دیجی‌کالا در دو جنبه نقش، ظرفیت و اهمیت صنعت تجارت الکترونیک در حل چالش‌های اقتصادی و تاب‌آوری و امید به آینده در شرایط خاص اقتصادی و اجتماعی سال گذشته کشور ارائه شد. برادران محمدی در این نشست به بررسی سهم خرده‌فروشی آنلاین پرداخته و اظهار داشتند: «ایران از معدود کشورهای خاورمیانه است که اولین گام‌های تجارت الکترونیک را ۱۸ سال قبل برداشته، اما در ادامه سهم خرده‌فروشی آنلاین در ایران روی عدد ۴ درصد متوقف شده‌است. وقتی تجارت الکترونیک ایران را با ترکیه مقایسه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که آن‌ها ۲۰ درصد سهم خرده‌فروشی آنلاین را در اختیار دارند. دلایل متعددی را می‌توان برای این ناکامی‌ها برشمرد.»

موانع و مشکلات کدام است؟

عوامل متعددی بر رشد پایین تجارت الکترونیک در کشور اثر گذاشته است که یکی از عوامل تاثیرگذار آن، مسائل مربوط به سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری کم در حوزه تجارت الکترونیک، یکی از مشکلات اصلی این حوزه است. به گفته مدیران دیجی‌کالا، در طول تاریخ تجارت الکترونیک به‌زحمت عدد سرمایه‌گذاری در ایران به ۳۰۰ میلیون دلار رسیده‌است؛ ولی در کشورهای حوزه خلیج‌فارس سرمایه‌گذاری در اقتصاد دیجیتال، چند بیلیون دلار نیز شده‌است. اعمال محدودیت در زیرساخت‌هایی مثل اینترنت نیز از دلایل توقف رشد خرده‌فروشی در ایران است.

عدم حضور برندها در بازار، ممنوعیت واردات، قاچاق گسترده کالا، تورم و کاهش قدرت خرید مردم تأثیر دوچندانی بر خرید مردم از بستر آنلاین داشته است. برای همین، کل بازار صنعت خرده‌فروشی در ایران ۴درصد است که نیمی از آن در حوزه تجارت احتمالی و باقی آن در بستر فروشگاه‌های اینترنتی رخ می‌دهد. در حال حاضر ۴ هزار فروشگاه الکترونیک، نماد تجارت الکترونیک دارند و سهم دیجی‌کالا از این بازار ۵۰ درصد است.در نشست برخط روی این موضوع تاکید شد که سهم ۴ درصدی ایران از خرده‌فروشی در اینترنت، عدد بزرگی نیست و باید قدم‌های بزرگی برداشت و سرمایه‌گذاری در این حوزه موردتوجه سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاران قرار گیرد.

نمایی از یک دهه مسیر رشد

حمید و سعید محمدی به رشد دیجی‌کالا در سال‌های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۱ اشاره کردند. به گفته بنیان‌گذاران این بازار اینترنتی،‌ رشد دیجی‌کالا در این سال‌ها از پیش‌بینی‌های انجام‌شده و میانگین رشد بیشتر بود. موسسان دیجی‌کالا همچنین اعلام کردند که اگرچه در سال ۱۴۰۱ بخشی از فروش این بازار اینترنتی تحت‌تاثیر بحران اجتماعی-سیاسی از دست رفت ولی در ۱۴۰۲ بخش قابل‌توجهی از این کندی رشد در حال جبران است و آن‌ها امیدوارند که به مسیر رشد ارگانیک خود بازگردند.

در نشست برخط ۰۲، اعلام شد که تنوع کالایی عرضه‌شده در بستر دیجی‌کالا به ۲/۷ میلیون محصول رسیده‌است. همچنین میزان بازدیدکنندگان دیجی‌کالا در سال ۱۴۰۱، در هر ماه ۴۱/۵ میلیون نفر بوده‌اند. ۶۵ درصد کاربران دیجی کالا در بازه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال قرار دارند. ۶۴ درصد کاربران این بازار اینترنتی را آقایان و ۳۶ درصد کاربران را بانوان تشکیل می‌دهند. مدیران دیجی‌کالا همچنین اعلام کردند که در سال ۱۴۰۱، حدود ۴۲ میلیون نظر در مورد کالاهای مختلف در هر ماه توسط کاربران این پلتفرم خرده‌فروشی ثبت‌شده است. به گفته موسسان دیجی‌کالا،‌ نظرات کاربران، اصلی‌ترین منبع برای تحقیق و بررسی علایق و نگاه مشتریان این شرکت است. آن‌ها از سالی که گذشت به عنوان یکی از سخت‌ترین سال‌های اقتصادی برای مردم و دیجی کالا نام بردند و از فروشندگان این بازار اینترنتی تقدیر کردند. به گفته مدیران دیجی‌کالا، ۳۰۸ هزار فروشنده دیجی کالا در این سال سخت در کنار آن‌ها ایستادند و باوجود چالش‌هایی چون قیمت‌گذاری دستوری، ۸ هزار برند و تولیدکننده ایرانی برای بهبود تولید و سرمایه‌گذاری روی این بخش وقت گذاشتند.

خدمات‌رسانی در مسیر نوآوری

در ادامه نشست «برخط ۰۲»، درباره خدمات جدید دیجی کالا صحبت شد. به گفته مدیران این شرکت، گنجه دیجی‌کالا ۱۰ درصد از سفارش‌های دیجی‌کالا را به خود اختصاص داده است. پلتفرم گنجه، به‌عنوان یک تأمین‌کننده هوشمند زیرساخت لجستیکی از سال ۱۳۹۸ فعالیت خود را شروع کرده است، حالا با سرمایه‌گذاری گروه دیجی‌کالا (دیجی‌نکست و دیجی‌اکسپرس) و دانشگاه تهران به فعالیت خود ادامه می‌دهد. اولین محصول گنجه، کمدهای شهری هوشمند هستند که در سایر کشورها با عنوان «Parcel locker» شناخته می‌شوند.

تحویل فوری یا تحویل اکسپرس دیجی کالا سرویس جدید سال ۱۴۰۱ این شرکت بود. سرویس دراپ شیپینگ (Dropshipping) در کنار دیجی‌کالا بیزینس، که سرویس تسهیل فرایند خرید B2B به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های گروه دیجی‌کالا را آغاز کرده و خرید اقساطی و اعتباری و مگنت پلتفرم بررسی و انتخاب کالا (Product Review platform) باهدف تسهیل ارتباط میان کاربران دیجی‌کالا و بهبود تجربه آن‌ها از خریدوفروش کالاها، فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.

هم‌گام با جامعه

«دیجی‌کالا مهر» برای مشارکت کاربران در امور خیریه راه‌اندازی شده تا اقلام موردنیاز خیریه‌ها در بستر شفاف ارائه شود. این شرکت در راستای مسئولیت اجتماعی خود به دنبال حمایت از کسب‌وکارهای بومی در شهرها و روستای مختلف است. از دیگر مباحثی که در نشست برخط ۰۲ مطرح شد، توجه به محیط‌زیست است. به گفته مدیران دیجی‌کالا، پروژه بهینه‌سازی بسته‌بندی با استفاده از هوش مصنوعی و کاهش مصرف کاغذ در این شرکت اجرا شده و سرویس تحویل از طریق گنجه نیز یکی از برنامه‌های آن‌ها برای کاهش مصرف سوخت است. براساس گفته‌ مدیران دیجی‌کالا، در سال گذشته آن‌ها توانسته‌اند ۲۰ درصد مصرف کارتن و ۱۸ میلیون لیتر مصرف بنزین را در کسب‌وکار خود کاهش دهند.

سهم اندک اقتصاد دیجیتال در کلان اقتصاد کشور، دغدغه‌ این روزهای سعید و حمید محمدی است. آن‌ها درباره این دغدغه گفته‌اند که «با سرمایه‌گذاری پایین، اقتصاد دنیا جلوتر می‌رود و ما جا می‌مانیم؛ کشور نیازمند تحول و حرکت به سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری است. باید سرمایه‌گذاری کشورهای حوزه خلیج‌فارس در اقتصاد دیجیتال یا سرمایه‌گذاری ترندیول در ترکیه را با اعداد و تاریخ سرمایه‌گذاری در ایران مقایسه کرد تا مسیر آینده دقیق‌تر و روشن‌تر شود.»

موانع مسیر اقتصاد دیجیتال

وضعیت اقتصاد کلان و شاخص‌های آن آیینه وضعیت اقتصاد دیجیتال است. نرخ تورم بالا در کشور را با نرخ تورم کشورهای توسعه‌یافته مقایسه کنید. کاهش چشمگیر قدرت خرید مردم، کاهش جذب سرمایه و توجه به توسعه زیرساختی، فنّاوری‌های مهم، لجستیک، و غیره از موانع اقتصاد دیجیتال است؛ اما در همه این سال‌ها دیجی کالا در خیلی از این حوزه‌ها خود سرمایه‌گذاری کرده، چیزی که پلتفرمی مانند ترندویول به آن‌ها ورود نکرده است.

در ادامه این نشست، مهران محمدی مدیر ارشد تجربه مشتریان و هما مقیاسی مدیر تجربه مشتریان گزارشی از تجربه مشتریان دیجی کالا ارائه کردند. آن‌ها گفتند که در این مسیر مشکلات روزمره را بررسی و درنهایت برای پایداری کسب‌وکارهای، و افزایش رضایت مشتریان تلاش می‌کنند.

دیجی‌کالا زیر ذره‌بین

امیرحسن موسوی و فاطمه میربها در گزارش «دیجی‌کالا زیر ذره‌بین» ارزشمندترین کالا و سرمایه دیجی کالا را اعتماد مردم خوانده و از تحولات احتمالی و تأثیر آن در مسیر کسب‌وکارها صحبت کردند. به گفته موسوی و میربها، در نظرسنجی گزارش دیجی کالا که توسط مرکز «ایسپا» انجام و استادان دانشگاه آن را تحلیل کرده‌اند، ۸۱درصد از شرکت‌کنندگان این پژوهش، دیجی کالا را می‌شناختند.

در ادامه این نشست، تأکید شد که ایران به اقتصاد دیجیتال نیاز دارد و این مسیری برای ارتقای رفاه عمومی است.

مراسم دیجی‌کالا DigikalaAward در «نشست برخط ۰۲» و در دو بخش برگزار شد. در مراسم دیجی‌کالا آوارد، به برندهای مشتری‌مدار، فروشندگان ارزش‌آفرین و فروشنده‌های هنرآفرین و گروه فروشنده پیشرو وبرترین‌های گروه کالایی خانه آشپزخانه و خودرو، کالای دیجیتال، لوازم‌خانگی، مد و پوشاک، کالاهای سوپرمارکتی، کتاب و هنر و لوازم‌تحریر، زیبایی و سلامت و گروه اکسسوری کفش و طلا، لوح زرین دیجی کالا اهدا شد.

تجارت الکترونیک در سالی که گذشت

پنل «تجارت الکترونیک در سالی که گذشت» با حضور مسعود طباطبایی، قائم‌مقام دیجی‌کالا، نگار نجفیان، مدیر فروش دیجیتال کاله، علیرضا ارجمند، مدیر شرکت زرنگار، مجید زاهدی، نماینده گلدیران،ريال مهرداد عالی‌پور بنیان‌گذاران شرکت پنتر و ایمان الماسیان، نماینده شرکت تاج برگزار شد. در این نشست عنوان شد که آینده اقتصاد دنیا راهی ندارد جز توجه به اقتصاد دیجیتال و ایران هم از این مسیر مستثنی نیست. مسعود طباطبایی در پنل «تجارت الکترونیکی در سالی که گذشت» از سهم پایین تجارت الکترونیکی در ایران گفت که در سال‌های اخیر به دلایل متعدد رشد نکرده، اما همین عدد ۴ درصد داده‌هایی بسیار شفاف‌تر و دقیق‌تر از ۹۶ درصد بازار آفلاین را دارد. این ۴ درصد داده‌هایی است که می‌توان به آن تکیه کرد و از آن در راستای توسعه اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیکی بهره برد.

به‌گفته طباطبایی، ما در حال حاضر ۲۷ هزار برند و ۳۰۸ هزار فروشنده در پلتفرم دیجی‌کالا داریم. توسعه ما مدیون رشد تک تک فروشندگانی است که در دیجی‌کالا فعالیت می‌کنند و در واقع با افزایش برندها و فروشندگان عملاً دیجی‌کالا نیز بیشتر رشد خواهد کرد.

نگار نجفیان، نماینده شرکت کاله در این پنل گفت: برای شرکت‌های تولید محور توسعه محصول مهم است اما در همین حالت ما نیاز به فضایی برای فروش داریم و دیجی‌کالا بستر مناسبی را برای ما فراهم کرده است.

در ادامه علیرضا ارجمند، نماینده شرکت زرنگار از سرمایه‌گذاری زر در اقتصاد دیجیتال گفت: ما می‌خواهیم با مصرف کننده در نقطه فروش ارتباط بگیریم. از دید ما ورود به بازار آنلاین و استقبال از آن دیگر یک راهکار نیست بلکه تنها راه اجتناب‌ناپذیر رسیدن به موفقیت است. با قاطعیت می‌گویم بازار آنلاین محکوم به موفقیت است. نسل Z نسل اینترنت و خواسته‌های آنلاین است و فروش آنلاین سهم بسیار بزرگی را به خود اختصاص خواهد داد و همه شرکت‌ها باید پذیرای آن باشند.

مجید زاهدی، نماینده گلدیران هم لازمه ورود و ماندگاری در بازار آنلاین را انعطاف خواند و برای همین واحد فروش مستقل تجارت الکترونیکی در گلدیران و جی‌پلاس جای گرفته است. مهرداد عالی‌پور بنیان‌گذاران شرکت پنتر فضای دیجیتال را فضای جدیدی خواند که چاره‌ای جز رفتن به سمت بازار آنلاین نیست؛ اما ۴ درصد سهم تجارت الکترونیکی عدد کوچکی نیست. وقتی روی تجارت الکترونیک به قدر کافی سرمایه‌گذاری نشده نمی‌توانیم این عدد را کوچک بدانیم. مقایسه تجارت ایران با چین و سایر کشورها منطقی نیست چون شرایط ما شرایط خاصی است. ما از تمام ظرفیت‌های داخلی استفاده نکرده‌ایم و هنوز جای رشد دارد و نباید ناامید شویم. در ادامه این نشست ایمان الماسیان، نماینده شرکت تاج هم دیجی‌کالا را یک بستر فروش منحصر به فرد خواند که با فروش محصولات ارزشمند و گران قیمتی کار برگی انجام داده است؛ لجستیک مطمئن دیجی‌کالا در مسیر راه ما کارگشا بود و ما از این بستر استفاده کردیم.