گزارش بازار فروشگاه‌های اینستاگرامی و صنعت تجارت اجتماعی توسط تکراسا منتشر شد

به گزارش دی‌ام برد، رسانه تکراسا با همکاری داده‌ای ماتوریتی و حمایت تضمین‌چی، گزارشی جامع از بازار فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران و صنعت تجارت اجتماعی در سال 1401 منتشر کرده است. در این گزارش، به واسطه بررسی پلتفرم‌های تجارت اجتماعی فعال در ایران و نگاهی نزدیک به صنعت تجارت اجتماعی،‌ داده‌های کاربردی و جذابی آمده است که ممکن است به کار بسیاری از مخاطبان و صاحبان کسب‌وکار بیاید.

این گزارش، پلتفرم‌های تجارت اجتماعی موجود در ایران را (بر اساس مدل کسب‌وکارشان) به ۶ دسته تقسیم کرده است که شامل رسانه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های جامع، فروش شبکه‌ای، خرید تیمی، نقد‌ و بررسی محصول و نهایتا، توانمندسازان تجارت اجتماعی می‌شوند. این گزارش با اشاره به فراگیری هرچه بیشتر خرید آنلاین و اعتماد بیشتر مردم به این بسترها و البته تاثیر بسیار گسترده‌ای که دوران قریب به سه سال کرونا روی این اعتماد و ذهنیت داشتند، بررسی پلتفرم‌های تجارت اجتماعی موجود را در کشور خودمان ضروری عنوان کرد.

تجارت اجتماعی و تغییر رفتار مردم در امر «خرید»

با گسترش رسانه‌های اجتماعی نه فقط در ایران بلکه در تمامی جهان، مردم رفته رفته به سمت گفت‌وگو، فعالیت و تعامل در شبکه‎های اجتماعی کشیده شدند. این تجمع گسترده از مردم در پلتفرم‌های الکترونیک و آنلاین، نهایتا هم نحوه تعامل افراد را با هم دچار تغییر کرد و هم رفتار آن‌ها در خرید را متحول ساخت. تجارت الکترونیک سنتی کم‌کم جای خود را به تجارت اجتماعی داد و این تغییر رفتار را به تکامل رساند.

پلتفرم‌های تجارت اجتماعی، با ارائه نوع جدیدی از تعامل و گفت‌وگو میان خریداران و فروشندگان، تجربه جدیدی از خرید آنلاین را ممکن کردند که بیش از هر زمان دیگری عنصر ارتباط اجتماعی را به پلتفرم‎های ایکامرس سنتی اضافه کرده است. در تصویر، قیاسی میان پلتفرم‌های تجارت اجتماعی و پلتفرم‎های تجارت الکترونیک سنتی شکل گرفته است.

تکراسا اشاره کرده است: «از آنجایی که بیش از ۶۰٪ اشتغال و ۵۵٪ تولید ناخالص ملی در اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته توسط کسب‌وکارهای خانگی، کوچک و متوسط شکل می‌گیرد،‌ ترویج و توسعه پلتفرم‌های تجارت اجتماعی می‌تواند زمینه‌های رشد اقتصادی کشور، کاهش بیکاری و توزیع عادلانه ثروت را فراهم کند.»

تجارت اجتماعی در ایران

همانطور که گفته شد، این گزارش پلتفرم‌های تجارت اجتماعی موجود در ایران را (بر اساس مدل کسب‌وکارشان) به ۶ دسته تقسیم کرده است که شامل موارد زیر هستند:

• رسانه‌های اجتماعی
• فروش شبکه‌ای
• خرید تیمی
• نقد و بررسی محصول
• پلتفرم‌های جامع
• توانمندسازان تجارت اجتماعی

گزارش تکراسا اشاره می‌کند که بیش از ۷۰ پلتفرم ایرانی شناسایی‌شده، از نوع توانمندسازان تجارت اجتماعی (دسته آخر) هستند. همچنین، در این گزارش اینستاگرام رهبر رسانه‌های اجتماعی در ایران برشمرده شده است و اشاره شده است که می‌توان فعالیت ۴۱۵ هزار فروشگاه اینستاگرامی را،  بازیگر اصلی صنعت تجارت اجتماعی در کشور ایران دانست. ضریب نفوذ ۷۱٪ شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها در میان مردم ایران و حضور ۴۴ میلیون کاربر فعال ایرانی در اینستاگرام مؤید این موضوع است.

فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران

تکراسا به کمک ماتوریتی، توانسته است 415 هزار فروشگاه اینستاگرامی را در این پلتفرم شناسایی کند که حجم مبادلات آن‌ها در سال 1400 چیزی حدود 18 الی 23 میلیارد تومان برآورد شده است. طبق تخمین گزارش تکراسا، روزانه ۳۱۰ تا ۴۷۰ هزار سفارش خریدوفروش در اینستاگرام انجام می‌شود که زمینه اشتغال‌زایی مستقیم یک میلیون نفر را فراهم کرده است.

همانطور که می‌بینید، در تفکیک گروه‌های کالایی فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران، دسته پوشاک بیشترین میزان فروشگاه را به خود اختصاص داده است. بعد از آن محصولات «خوردنی و آشامیدنی» و «آرایشی، بهداشتی و سلامت» قرار دارند که البته گروه «سایر کالاها» با 82 هزار فروشگاه، این دسته‌ها تعداد بیشتری را به خود اختصاص داده است.

با توجه به اینکه تعداد سفارش در هر روز در بستر فروشگاه‌های اینستاگرامی چیزی میان 310 هزار تا 470 هزار عدد تخمین زده شده است، می‌توان گفت که در اینستاگرام یکی از پویاترین بازارهای تجارت اجتماعی و در کل، بازارهای خریدوفروش را شاهد هستیم.

همچنین قابل توجه است که قریب به نیمی از جمعیت کل کشور ایران، کاربر اینستاگرام هستند. همین مسئله باعث شده است که هم در تعداد فروشگاه‌ها و هم در تعداد کاربران فعال، شاهد عدد‌های بزرگ و دور از انتظاری باشیم. عدد دقیق کاربران ایرانی فعال در اینستاگرام، 44 میلیون تخمین زده شده است.

دسته‌بندی پلتفرم‌ها بر اساس شیوه تعامل

در گزارش تکراسا پلتفرم‌های تجارت اجتماعی بر اساس شیوه تعامل میان ذی‌نفعان، به 3 دسته تقسیم می‌شوند:

پلتفرم‌ها تنها یکی از سه دسته ذی‌نفعان تجارت اجتماعی هستند. خریداران و فروشندگان و ترویج‌دهندگان دو دسته دیگری هستند که به عنوان ذی‌نفعان تجارت اجتماعی در این گزارش عنوان شده‌اند.

خصوصیات اصلی پلتفرم‌های تجارت اجتماعی

در گزارش تکراسا پلتفرم‌های تجارت اجتماعی دارای 6 خصوصیت اصلی بیان شده‌اند. این خصوصیات اصلی شامل موارد زیر هستند:

• گفت‌وگوی آنلاین
• خرید تیمی
• شبکه‌های اجتماعی، نقطه شروع خرید
• خریدوفروش کاربر با کاربر (C2C)
• ثبت نظر و امتیاز
• فهرست محصولات منتخب

این 6 خصوصیت دقیقا همان عناصر و شالوده‌ای هستند که تجارت اجتماعی را از تجارت الکترونیک سنتی متمایز می‌کنند.

در این گزارش، آمار و ارقام دیگری نیز درباره پلتفرم‌های تجارت اجتماعی برگزیده، ذی‌نفعان، پست‌های فروشگاهی اینستاگرام، فروشگاه‌ها به تفکیک جغرافیا و… آمده است. می‌توانید گزارش کامل «بازار فروشگاه‌های اینستاگرامی و صنعت تجارت اجتماعی در ایران ۱۴۰۱» را از اینجا دانلود کنید.